Chỉ định

Thuốc Scilin R được chỉ định dùng trong các trường hợp sau:

• Điều trị đái tháo đường type I (phụ thuộc insulin).
• Điều trị đái tháo đường type II (không phụ thuộc insulin) khi các thuốc chống đái tháo đường tổng hợp không còn hiệu quả, khi nhiễm toan máu, hôn mê đái tháo đường, bị nhiễm khuẩn nặng, phẫu thuật lớn.
• Cấp cứu tăng đường huyết trong đái tháo đường nhiễm acid cetonic, hôn mê tăng glucose huyết, tăng thẩm thấu mà không nhiễm ceton trong máu.
• Dùng khi truyền tĩnh mạch dung dịch tăng dinh dưỡng ở người bệnh dung nạp kém glucose.
• Điều trị bệnh võng mạc tiến triển do đái tháo đường.
• Điều trị đái tháo đường ở phụ nữ có thai, đái tháo đường trong thời kỳ thai nghén.

Dược lực học

Insulin là một hormone polypeptide do tế bào beta của đảo Langerhans tuyến tụy tiết ra. Nồng độ glucose trong máu là yếu tố chính điều hòa tiết insulin. Ở người bình thường insulin tiết không đều, nhiều nhất sau bữa ăn. Tác dụng chính của insulin lên sự ổn định nồng độ glucose huyết xảy ra sau khi insulin đã gắn với các thụ thể đặc hiệu trên bề mặt tế bào của các mô nhạy cảm với insulin, đặc biệt là gan, cơ vân và mô mỡ.

Insulin ức chế tạo glucose ở gan, tăng sử dụng glucose ở ngoại vi và do đó làm giảm nồng độ glucose trong máu. Nó còn ức chế sự phân giải mỡ và do đó ngăn sự tạo thành các thể ceton. Ngoài ra, insulin còn có tác dụng đồng hóa do ảnh hưởng lên chuyển hóa glucid, lipid và protid. Insulin bị phân hủy ở các mô gan, cơ và thận.

Insulin được dùng trong trị liệu thay thế ở người bệnh bị thiếu hụt hoàn toàn hoặc một phần insulin.

Insulin được hấp thu khá nhanh sau khi tiêm dưới da, nửa đời thải trừ trong huyết tương rất ngắn. Luyện tập, lao động nặng làm cho glucose huyết giảm do đó làm tăng tác dụng của insulin. Nhiễm khuẩn và béo phì làm giảm tác dụng của insulin. Khoảng cách và thành phần các bữa ăn cũng có ảnh hưởng đến tác dụng của insulin.

Ba loại chế phẩm insulin chính là: Insulin tác dụng ngắn, insulin tác dụng trung bình và insulin tác dụng kéo dài.

Scilin R là một loại insulin có thời gian tác dụng ngắn.

Theo kết quả lâm sàng, thuốc bắt đầu có tác dụng sau 30 phút, thời gian tác dụng tối đa 1 – 3 giờ, thời gian tác dụng kéo dài tới 8 giờ.

Dược động học

Ở người khỏe mạnh khoảng 5% insulin gắn với protein trong máu. Insulin cũng được phát hiện trong dịch não tủy nơi có độ tập trung insulin khoảng 25% tổng lượng insulin trong huyết thanh.

Insulin được chuyển hóa ở gan và thận. Một số chuyển hóa trong cơ và mô mỡ. Chuyển hóa insulin ở người khỏe mạnh và người đái tháo đường là như nhau. Chúng được thải trừ qua thận. Một số lượng nhỏ insulin được thải trừ qua đường mật. Thời gian bán hủy insulin trong khoảng 4 phút. Suy gan và suy thận có thể làm tăng thời gian thải trừ insulin. Bệnh nhân cao tuổi thải trừ insulin chậm hơn, dẫn tới tác dụng hạ glucose huyết kéo dài.

Cách dùng

Thuốc dùng đường tiêm dưới da, tiêm tĩnh mạch hoặc tiêm bắp.

Liều dùng

Liệu pháp insulin được thực hiện tại bệnh viện giai đoạn đầu. Liều lượng được bác sĩ quyết định theo nhu cầu của mỗi người bệnh và phải được điều chỉnh theo kết quả giám sát đều đặn nồng độ glucose máu Liều khởi đầu thông thường ở người lớn vào khoảng 20 – 40 lU/ngày, tăng dần khoảng 2 IU/ngày, cho tới khi đạt được nồng độ glucose máu mong muốn. Tổ chức y tế thế giới khuyến cáo nồng độ glucose trong máu tĩnh mạch toàn phần lúc đói phải giữ trong phạm vi 3,3 – 5,6 mmol/L (60 – 100 mg/dL) và không được thấp dưới 3 mmol/L (55 mg/dL). Tổng liều mỗi ngày vượt quá 80 IU là bất thường và có thể nghĩ đến kháng insulin.

Nhiều cách điều trị bao gồm dùng insulin tác dụng ngắn hòa tan cùng với một insulin tác dụng trung gian, như insulin isophane hoặc dịch treo hỗn hợp insulin kẽm. Phối hợp như vậy thường được tiêm dưới da ngày 2 lần với 2/3 tổng liều trong ngày tiêm trước bữa ăn sáng và 1/3 còn lại tiêm trước bữa ăn chiều.

Hôn mê đái tháo đường, nhiễm toan ceton

Insulin cũng là một phần điều trị thiết yếu trong xử trí cấp cứu nhiễm toan ceton do đái tháo đường. Chỉ được dùng insulin tác dụng ngắn hòa tan.

Liều đầu tiên: 10 – 15 IU insulin hòa tan (hoặc 0,15 IU/kg) tiêm tĩnh mạch cả liều.

Tiêm nhỏ giọt tĩnh mạch liên tục insulin: 10 IU mỗi giờ (hoặc 0,1 IU/kg/giờ).

Hoặc cách khác: Tiêm bắp insulin, liều đầu tiên 10 IU (hoặc 0,1 IU/kg) mỗi giờ nhưng tránh dùng cách này cho người bệnh bị hạ huyết áp vì không dự đoán được sự hấp thu thuốc.

Trẻ em

Liều khởi đầu tiêm insulin được khuyên dùng ở trẻ em phát hiện sớm bị tăng glucose huyết trung bình và không có ceton niệu là 0,3 – 0,5 IU/kg/ngày, tiêm dưới da.

Lưu ý: Liều dùng trên chỉ mang tính chất tham khảo. Liều dùng cụ thể tùy thuộc vào thể trạng và mức độ diễn tiến của bệnh. Để có liều dùng phù hợp, bạn cần tham khảo ý kiến bác sĩ hoặc chuyên viên y tế.

Làm gì khi dùng quá liều?

Khi dùng quá liều insulin, các triệu chứng hạ glucose huyết xảy ra gồm: Đói dữ dội, cảm giác lo âu, khó tập trung, run tay chân, vã mồ hôi, nôn. Trường hợp hạ glucose huyết nhẹ chỉ cần uống nước ngọt hoặc ăn thức ăn có carbohydrate. Bệnh nhân nên nghỉ ngơi. Vì vậy, bệnh nhân đái tháo đường nên mang theo người vài viên đường, glucose hoặc đồ ngọt. Không khuyên ăn sô cô la có chứa chất béo làm chậm sự hấp thu glucose. Hạ glucose huyết nghiêm trọng có thể dẫn tới co giật, mất ý thức hoặc tử vong. Nếu bệnh nhân hôn mê, cần phải truyền glucose tĩnh mạch.

Quá liều insulin có thể gây nên tình trạng hypokalemia (giảm kali máu) dẫn đến tình trạng giảm trương lực cơ (myopathy). Trong trường hợp hạ glucose huyết cấp bệnh nhân không thể ăn được nên tiêm 1 g glycogen vào cơ và/hoặc tiêm glucose tĩnh mạch.

Làm gì khi quên 1 liều?

Nếu bạn quên một liều thuốc Scilin , hãy dùng càng sớm càng tốt. Tuy nhiên, nếu gần với liều kế tiếp, hãy bỏ qua liều đã quên và dùng liều kế tiếp vào thời điểm như kế hoạch. Lưu ý rằng không nên dùng gấp đôi liều đã quy định.

Khi sử dụng thuốc Scilin R, bạn có thể gặp các tác dụng không mong muốn (ADR).

Hạ glucose huyết

Các triệu chứng của hạ glucose huyết thường xuất hiện đột ngột. Chúng có thể bao gồm: Đổ mồ hôi, hoa mắt, run chân tay, cảm giác đói, lo âu, cảm giác kiến bò ở tay, chân, môi hoặc lưỡi, rối loạn tập trung, mất ngủ, rối loạn giấc ngủ , mất kiểm soát, giãn đồng tử, rối loạn thị giác, rối loạn lời nói, trì trệ, dễ cáu kỉnh.

Hạ glucose huyết nghiêm trọng có thể dẫn đến bất tỉnh, và có thể dẫn đến suy giảm chức năng não tạm thời hoặc vĩnh viễn hoặc có thể dẫn đến tử vong.

Tăng glucose huyết

Những bệnh nhân bị đái tháo đường type I, tình trạng tăng glucose huyết kéo dài có thể dẫn tới tình trạng nhiễm toan ceton. Các triệu chứng nhiễm toan đầu tiên sẽ xuất hiện từ từ trong vòng vài giờ hoặc thậm chí vài ngày gồm: Buồn nôn, nôn, buồn ngủ, đỏ mặt, khô miệng, tăng niệu, khát nước, chán ăn, hơi thở có mùi ceton. Nặng hơn có thể dẫn đến mất nước, hôn mê và tử vong.

Khác

Các phản ứng phụ khác thỉnh thoảng xảy ra trong thời gian điều trị insulin sinh tổng hợp là: Dị ứng với insulin, kháng insulin, loạn dưỡng mỡ sau khi tiêm insulin (teo hoặc phì đại mỡ ở vùng tiêm).

Teo mô mỡ ở chỗ tiêm thuốc dưới da (thường hay gặp hơn khi dùng thuốc insulin thông thường).

Tuy nhiên, loạn dưỡng mỡ có thể giảm tối thiểu bằng cách đổi bên tiêm.

Hướng dẫn cách xử trí ADR

Thông báo cho bác sĩ những tác dụng không mong muốn gặp phải khi sử dụng thuốc.

Các phản ứng tại chỗ sẽ dần hết trong quá trình điều trị.

Teo lớp mỡ dưới da: Có thể điều trị khỏi bằng cách tiêm insulin động vật tinh khiết hơn hay insulin người vào trong hay xung quanh chỗ bị teo.

Phì đại mô mỡ: Có thể tránh được bằng cách luân chuyển chỗ tiêm thuốc.

Hạ glucose huyết: Người bệnh phải biết các dấu hiệu báo trước (thí dụ ra mồ hôi, hoa mắt, run) và có thể xử trí bằng cách ăn thức ăn hoặc uống nước ngọt.

Trước khi sử dụng thuốc bạn cần đọc kỹ hướng dẫn sử dụng và tham khảo thông tin bên dưới.

Chống chỉ định

Thuốc Scilin R chống chỉ định trong các trường hợp sau:

Hạ glucose huyết.

Quá mẫn cảm với insulin hay bất kỳ một thành phần nào của thuốc.

Tiêm tĩnh mạch insulin dạng hỗn dịch.

Trường hợp ceton máu cao, toan máu và hôn mê đái tháo đường.

Thận trọng khi sử dụng

Chỉ bác sĩ mới có thể thay đổi liều lượng insulin hoặc khuyên trộn các dạng insulin hoặc đổi dạng này sang dạng khác.

Bệnh nhân nên thông báo cho bác sĩ nếu có bất kỳ biểu hiện sớm của dị ứng với bất kỳ dịch insulin nào cũng như với các thuốc khác, thức ăn, đồ hộp hoặc phẩm màu.

Trong thời gian điều trị insulin phải theo dõi lượng glucose huyết và nước tiểu, HbA1C và lượng đường fructose trong máu.

Bệnh nhân nên học cách tự kiểm tra lượng đường máu và trong nước tiểu bằng cách sử dụng những xét nghiệm đơn giản (ví dụ xét nghiệm vạch). Trong trường hợp xét nghiệm không chính xác nên thông báo ngay cho bác sĩ.

Ở các bệnh nhân khác nhau, triệu chứng hạ glucose huyết có thể xảy ra ở những thời điểm khác nhau với mức độ khác nhau. Vì vậy, bệnh nhân nên học cách tự nhận biết những đặc điểm triệu chứng của chứng hạ glucose huyết cho bản thân. Nếu các triệu chứng này xảy ra thường xuyên thậm chí ở mức nhẹ cũng vẫn nên đến gặp bác sĩ để thay đổi liều insulin hoặc chế độ ăn.

Bệnh nhân chuyển từ insulin động vật sang insulin người nên sử dụng liều insulin nhỏ hơn (do có khả năng gây hạ glucose huyết). Một số bệnh nhân không cảm thấy các triệu chứng sớm của hạ glucose huyết sau khi tiêm insulin người rõ bằng tiêm insulin động vật.

Bệnh nhân có bệnh đái tháo đường lâu ngày hoặc đái tháo đường có biến chứng thần kinh hoặc bệnh nhân dùng song song với các loại thuốc beta – adreno lyrical thì các triệu chứng sớm của chứng hạ glucose huyết cũng sẽ yếu hơn. Chứng hạ glucose huyết nếu không được điều trị có thể dẫn tới mất ý thức, hôn mê hoặc chết.

Bệnh nhân nên đi khám đều đặn nhất là khi bắt đầu điều trị insulin.

Giữ chế độ ăn đều đặn và đủ dinh dưỡng.

Nhu cầu insulin giảm nếu có tăng hoạt động thể lực. Khi cơ vận động mạnh mà tiêm insulin sẽ thúc đẩy nhanh sự hạ glucose huyết (ví dụ như tiêm insulin vào đùi trước khi chạy).

Khi bệnh nhân di chuyển sang những nơi có ít nhất 2 lần đổi múi giờ thì nên đến bác sĩ để thay đổi giờ tiêm insulin. Trong khi bay, nên giữ insulin trong hành lý xách tay chứ không để ở khoang hành lý (vì không nên để insulin đông lạnh).

Thay đổi liều lượng insulin nếu có các triệu chứng sốt cao, nhiễm trùng nặng (đòi hỏi tăng đáng kể nhu cầu insulin), chấn thương tinh thần, mệt mỏi và rối loạn tiêu hóa có nôn, buồn nôn, tiêu chảy, rối loạn tiêu hóa dạ dày ruột, rối loạn hấp thu. Những trường hợp này cần tư vấn của bác sĩ. Vì vậy lượng đường trong máu và trong nước tiểu cần phải được kiểm soát thường xuyên và nếu cho kết quả không đúng bắt buộc phải đến bác sĩ. Tuân thủ liều lượng insulin và chế độ ăn hợp lý.

Thậm chí cả những thuốc bán trên thị trường mà không cần có đơn của bác sĩ (như thuốc cảm cúm, hạ sốt, giảm đau, thuốc giảm nhu cầu ăn) cũng có thể làm thay đổi nhu cầu insulin . Bởi vậy mỗi khi dùng những thuốc này cần phải hỏi ý kiến bác sĩ.

Bệnh nhân suy thận đào thải insulin bị giảm và thời gian tác dụng lâu hơn.

Bệnh nhân đái tháo đường do bệnh về tụy hoặc đái tháo đường kết hợp với bệnh Addison thì đòi hỏi liều lượng insulin rất nhỏ.

Bệnh nhân có rối loạn tuyến yên, tuyến thượng thận hoặc tuyến giáp nhu cầu insulin cũng thay đổi.

Tiêm insulin lâu dài có thể gây phản ứng kháng, nếu trường hợp này xảy ra thì nên tiêm liều insulin cao hơn.

Khả năng lái xe và vận hành máy móc

Ảnh hưởng đến việc điều trị bằng insulin đến khả năng lái xe là chưa được nghiên cứu. Chứng tăng glucose huyết có thể gây ra các rối loạn thần kinh trung ương với các triệu chứng: Đau đầu, lo lắng, nhìn đôi, rối loạn phối hợp và đánh giá khoảng cách (rối loạn thị giác). Khi bắt đầu điều trị insulin, thay đổi loại insulin, stress hoặc vận động thể lực quá sức làm thay đổi đáng kể lượng glucose huyết nên những rối loạn về khả năng lái xe và vận hành máy móc có thể xảy ra.

Thời kỳ mang thai

Phụ nữ mang thai có bệnh đái tháo đường vẫn yêu cầu sử dụng insulin. Duy trì mức glucose huyết chính xác trong khi có thai là cực kỳ quan trọng vì tăng glucose huyết ở phụ nữ có thai có thể gây ảnh hưởng đến thai nhi. Trong 3 tháng đầu thai kỳ, nhu cầu insulin giảm nhanh, do đó cần phải giảm liều insulin và sẽ tăng dần trong 3 tháng giữa và 3 tháng cuối thai kỳ, thông thường bằng 75% liều insulin trước khi có thai. Sau khi sinh nhu cầu insulin lại giảm nhanh.

Thời kỳ cho con bú

Trong khi điều trị insulin vẫn có thể cho con bú vì hormone này được hòa tan trong đường tiêu hóa. Nhu cầu insulin trong khi đang cho con bú thấp hơn trước khi có thai và trở về mức bình thường sau 6 đến 9 tháng.

Tương tác thuốc

Scilin không nên trộn lẫn với insulin động vật và insulin tổng hợp được chế từ các nhà sản xuất khác. Nhiều thuốc hay sử dụng (ví dụ một số thuốc chống tăng huyết áp, thuốc tim mạch, thuốc làm giảm lipid máu, thuốc thay thế tuyến giáp, thuốc điều trị động kinh, salicylate, thuốc kháng sinh, thuốc viên tránh thai) có thể ảnh hưởng đến tác dụng của insulin và đến hiệu quả điều trị bằng insulin. Vì vậy, bệnh nhân nên thông báo cho bác sĩ biết những thuốc dùng tạm thời hay lâu dài. Nếu bắt đầu dùng thuốc mà chưa bao giờ dùng trước đó thì phải xin lời khuyên của bác sĩ. Bệnh nhân đi khám vì những lý do khác ngoài bệnh đái tháo đường thì cũng phải thông báo cho bác sĩ biết về việc điều trị insulin của mình.

Thuốc và các chất tăng tác dụng của insulin

Thuốc chẹn beta, chloroquine, chất ức chế ACE, chất ức chế MAO (antidepressive), methyldopa, clonidine, pentamidine, salicylate, steroid đồng hóa, cyclophosphamide kháng sinh nhóm sulfonamide, tetracycline, kháng sinh nhóm quinolone và cồn ethyl.

Các thuốc làm giảm tác dụng của insulin

Diltiazem, dobutamine, estrogen (cả các thuốc viên tránh thai), phenothiazide, phenytoin, hormone tuyến giáp, heparin, calcitonin, corticosteroid, các thuốc chống virus dùng cho người nhiễm HIV, vitamin và thiazide lợi tiểu.

Bảo quản thuốc ở nhiệt độ 2 – 8°C. Không làm đông lạnh thuốc, tránh ánh sáng.

Bảo quản ở nhiệt độ không quá 25°C sau khi mở nắp.